De laatste jaren neemt de druk op de psychiatrie steeds meer toe. Het Trimbos-instituut meldt dat ruim een kwart van de volwassen Nederlanders in het afgelopen jaar een psychische aandoening heeft gehad.¹. Hoe meer ik me verdiep in de psychiatrie, hoe duidelijker het me wordt dat die psychische aandoeningen geen objectieve ziektebeelden zijn. Of iets een aandoening wordt genoemd, is sterk afhankelijk van tijd/plaats/context. Een paar voorbeelden:

• Homoseksualiteit was in de jaren ‘70 nog een ziektebeeld dat behandeld moest worden, terwijl dat in de huidige maatschappij (steeds meer) gezien wordt als een normale variatie.
• Binnen onze (westerse) maatschappij is er maar heel beperkt ruimte voor mensen die stemmen horen. We noemen dat hallucineren en zien dat meestal als problematisch. Bij diverse andere culturen kan dit juist passend zijn binnen een spiritueel kader².

De tijdsgeest als speedboat

Ook Dirk de Wachter, een Belgische psychiater, zegt hierover hele rake dingen. Hij vergelijkt de huidige tijdsgeest met een speedboot:

“Ik vergelijk onze tijdgeest met een speedboot, TINA genaamd: There Is No Alternative. Die boot vaart heel snel, en vooraan staan blitse jongens in dure pakken met hun haren in de wind magnumflessen champagne leeg te spuiten, terwijl hun mooie vrouwen kirren van plezier.

Maar achteraan vallen mensen uit de boot, omdat het zo snel gaat en er geen relingen zijn. Door het geraas horen de succesboys dat niet. En achter die speedboot varen wij, de psychiaters en de psychologen, in rubberbootjes. Wij vissen de overboord gevallen sukkelaars op en geven ze droge kleren. Maar onze rubberbootjes kunnen amper volgen, waardoor het heel moeilijk is om die patiënten weer op de speedboot te krijgen.

De overheid zegt nu dat die boot nog harder mag gaan, en dat de rubberbootjes van de psychiaters te duur zijn: ‘Laten we de mensen zwemvesten geven, dan verdrinken ze ook niet.’ Néé, die speedboot moet trager varen, en achteraan moet er een stevige reling komen, een sterke sociale zekerheid, zodat minder mensen in het water vallen.

Want vergis u niet: de meesten hebben geen psychiatrische afwijkingen, maar zijn gewone mensen die de ratrace niet meer aankunnen.”

— Dirk De Wachter, psychiater. Bron: Humo & De Morgen

Borderline Times

Dirk de Wachter heeft sowieso wel een mooie kijk op de wisselwerking psychiatrie en maatschappij. In zijn boek “Borderline Times” stelt hij bijvoorbeeld dat onze hele maatschappij eigenlijk een’psychiatrische aandoening’ heeft!

Dirk de Wachter is over dit boek geinterviewd bij het programma “Boeken”. Hieronder kun je dat interview integraal bekijken. Rond minuut 6 beschrijft de Wachter ook bovenstaande metafoor over de speedboat (alleen de metafoor beluisteren? klik hier) Maar het is wel de moeite waard om het hele interview te bekijken!