In het volkskrant-artikel de aangeprate stoornis legt Trudy deHue op heldere wijze uit hoe ADHD (ooit bedoeld als korte samenvattende term voor een bepaalde set symptomen zoals drukheid en snel afgeleid zijb) plots verwordt tot “ding dat je kan hebben”, alsof het een ziekte betreft.
Stel, zegt Dehue, dat we voortaan van mensen die tamelijk klein zijn zeggen dat ze ‘KL’ hebben, waarbij KL staat voor korte lichaamslengte. Vervolgens zeggen we tegen kleine mensen dat ze zo klein zijn omdat ze KL hebben; ‘We begrijpen waarom u niet verder bent gegroeid: u heeft KL!’ Wat aanvankelijk slechts een beschrijving was, wordt zo sluipenderwijs een oorzaak. En ondertussen gaat er van dat etiket KL ook een behoorlijk normatieve werking uit: geringe lichaamslengte is in één adem ‘tot een afwijking verklaard’.
Dit fenomeen wordt reïficatie genoemd en speelt bij veel DSM-diagnoses. In het artikel wordt dit daarover gezegd:
Iets dergelijks speelt rond adhd, aldus Dehue. Aanvankelijk was dit in psychiatrische handboeken niet meer of minder dan een woord om springerige, snel afgeleide mensen mee te beschrijven. Gaandeweg is dat woord een ding geworden: adhd is iets dat je kunt hébben. En dat zet een hele trein in werking. Er worden onderzoeksprogramma’s opgetuigd waarbinnen wetenschappers in de hersenen of in de genen naar adhd gaan zoeken (zonder al te veel succes, zoals Dehue fijntjes opmerkt). Er komen pillen op de markt voor ‘mensen met adhd’. Er ontstaat, met andere woorden, een hele maatschappelijke praktijk rond dat label.
En dat label verdringt andere mogelijke duidingen van het gegeven dat een bepaalde groep volwassenen in onze maatschappij in de knel komt. Sociologen zouden bijvoorbeeld kunnen wijzen op een managementcultuur die niet uit de voeten kan met onvoorspelbare en grillige mensen. Zo’n kijk suggereert meteen een heel ander type oplossing: we zouden de managementmodellen wellicht wat minder strak en eenvormig kunnen maken. Maar sociologie is niet hard, dat is ‘slechts’ een meer of minder goed onderbouwde visie. Nee, dan de biowetenschappers: die doen niet aan verhalen - zij onderzoeken iets echts: adhd!
lees het hele artikel: